استخرهای پرورش ماهی قزل آلا

امر تکثیر و پرورش ماهی قزل آلا، رایج ترین و غالبا سودمند ترین نوع پرورش آبزیان در سطح جهان هست و هر ساله مقالات فراوانی راجع به جنبه های مختلف تکثیر و پرورش قزل آلا در دنیا منتشر میشه. بعلاوه، این ماهی از ارزشمند ترین و لذیذ ترین ماهیان دنیا هست که بی شک میتوان قزل آلا رو یک حریف بی رقیب در زمینه ضاعقه جهانی برشمرد.

استخرهای پرورش آزادماهیان ( Salmonidae ) بطور کلی دو نوع هست :

 1) ـ حوضچه های گرد         2) ـ کانال های دراز

1) ـ حوضچه های گرد : آب در این حوضچه ها جریان ملایم جریان داره و بنابر این ماهی نیروی کمتری رو صرف مقابله با جریان آب میکنه که در نتیجه این، ضریب تبدیل غذایی بالاتر میره (غذای بیشتری به گوشت تبدیل میشه). علاوه بر این، حوضچه های گرد نسبت به کانال های پرورشی ، به آب کمتری نیاز دارن و چون مجرای خروجی آب در وسط حوضچه گرد قرار داره ، یک جریان دایره مانند در حوضچه بوجود میاد که خاصیت خودپالایی داره.

اما عیب این حوضچه ها در این هست که گندزدایی یا ضدعفونی کردن آب در اونها مشکل هست و علاوه بر این، نمیتونیم از خیلی از دستگاه های مکانیکی (مورد استفاده برای تغذیه و بارگیری ماهیان)، در حوضچه های گرد استفاده کنیم. این حوضچه ها با قطر 420 سانتیمتر و عمق 75 سانتیمتر میتونن به خوبی 180 کیلوگرم ماهی قزل آلا رو در دمای ۵/۱۵ درجه نگهداری کنن به شرطی که میزان جریان آب، 190 لیتر در دقیقه باشه.

2) ـ کانال های دراز :   این کانال ها به دو شکل طراحی میشن:

 (1) کانال های کف سیمانی     (2) کانال های کف خاکی

(۱) کانال های کف خاکی با طول 30 متر و عمق ۲/۱ متر با دیواره های شیب دار که باعث میشن عرض کانال از سطح به طرف عمق کم بشه، بطوری که پهنای کانال در سطح 9 متر و در کف 3 متر هست. این کانال ها رو به تعداد 4 تا 8 تایی توی یک ردیف قرار میدن. آب از انتهای یک کانال خارج میشه و وارد کانال بعدی میشه تا اینکه بالاخره از سیستم خارج میشه و یا اینکه تصفیه و هوادهی میشه و دوباره به سیستم بر میگرده.

این کانال ها به خاطر داشتن کف خاکی ، مثل نهرهای طبیعی بطور قابل توجهی قابلیت خودپالایی دارن و لازم نیست بطور مداوم اونها رو تمیز کنیم، چرا که انواع میکروارگانیسم ها مثل باکتری ها، قارچ ها، آلگ ها و انواع لارو حشرات در کف کانال زیست میکنن که تاثیر بسزایی در تبدیل مواد آلی سمی به مواد معدنی غیر سمی دارن. اما نقطه ضعف کانال های خاکی این هست که در کف کانال یا روی دیواره های کانال شاهد رویش گیاهان هستیم . همچنین تعمیر و مرمت این کانال ها هم بسیار خسته کننده و پر زحمت هست. در حال حاضر این کانال ها کلا بصورت سیمانی ساخته میشن که کانال کف سیمانی نام گرفته اند.

(۲) طول کانال کف سیمانی 30 متر، عرض اون 3 متر (چه در سطح و چه در کف) و عمق کانال 105 سانتیمتر هست که معمولا در ردیف های 6 تایی پشت سر هم قرار میگیرن. چون این کانال ها دیواره بدون شیب دارن، میتونیم از دستگاه های مکانیکی (برای غذادهی، بارگیری، رقم بندی و...) استفاده کنیم که این مسئله، یک مزیت ویژه محسوب میشه. در بیشتر نقاط دنیا برای پرورش قزل آلا از این نوع کانال ها استفاده میشه.

کانال های دراز به دلیل عمق کمی که دارن، به راحتی ضدعفونی میشن و مدیریت اونها نسبت به حوضچه های گرد آسون تر هست. اگه ما از 6 یا احیانا 10 کانال پشت سر هم استفاده کنیم، استفاده از هواده در میانه راه، یه امر ضروری هست. در ضمن، در انتهای هر کانال و روی دیواره اون، یک سری شیارهایی تعبیه شده که از این شیارها برای نصب انواع توری ها و صفحه ها برای کاربردهای متفاوت نصب میشه که انشاءالله بعدا راجع بهشون توضیح میدم.

منبع : عمادی، حسین؛ ۱۳۸۳؛ تکثیر و پرورش ماهی قزل آلا و آزاد؛ نشر آبزیان