روش تدریس بحث گروهی

روش بحث گروهی، گفتگویی است سنجیده و منظم درباره موضوعی خاص که مورد علاقه مشترک شرکت‌کنندگان در بحث است. این روش برای کلاسهایی قابل اجراست که جمعیتی بین 6 تا 20 نفر داشته باشد. روش بحث گروهی، روشی است که به شاگردان فرصت می‌دهد تا نظرها، عقاید و تجربیات خود را با دیگران در میان بگذارند و اندیشه‌های خود را که با دلایل هستند بیان کنند. چه دروس و موضوعهایی را می‌توان با روش بحث گروهی تدریس کرد؟

1-   موضوع‌هایی که بتوان درباره آن نظرات مختلف و متفاوت ارائه داد.

2-   فراگیران درباره موضوع، اطلاعات لازم را داشته باشند یا بتوانند کسب کنند.

3-   موضوع مورد علاقه مشترک شرکت‌کنندگان در بحث باشد.

( در این روش، شاگردان بیش از استفاده از کتاب یا معلم، خود مولف به یافتن نتایج، اصول و راه‌حل‌ها هستند و این در صورتی است که شاگردان به موضوع علاقه‌مند باشند.)

موضوعاتی چون ریاضیات، علوم طبیعی، مهندسی و... برای بحث گروهی کارآیی نداند و در عوض علومی چون علوم اجتماعی، تاریخ، اقتصاد، فلسفه، علوم‌سیاسی و روان‌شناسی و جامعه‌شناسی با این روش قابلیت تدریس دارند.

درباره موضوعاتی که دانش‌آموزان کمتر به آن علاقه‌مند هستند معلم باید به نوعی در دانش‌آموزان ایجاد علاقه کند و در آنها حساسیت بوجود آورد مثلا با طرح سوال، پخش یک فیلم و...

معلم باید تا حد امکان به هریک از دانش‌آموزان یک منبع ارائه کند تا در بحث گروهی، دیدگاههای مختلف ارائه شود و این موضوع به توانایی علمی و فنی معلم برمی‌گردد. به عبارت دیگر، اجرای مطلوب روش بحث گروهی تا اندازه زیادی بستگی به شخصیت معلم و درجه خونگرمی او دارد. معلمی که از این روش استفاده می‌کند باید قدرت تصمیم‌گیری داشته باشد. و طوری بحث را هدایت کند که موضوع به بیراهه کشیده نشود.

در چه موقعیتی و برای چه هدفی می‌توان از روش بحث گروهی استفاده کرد؟

1-   ایجاد علاقه و آگاهی مشترک در زمینه خاص

2-   ایجاد و پرورش تفکر انتقادی( یعنی شاگرد بتواند بر اساس استدلال و شواهد به تجربه و تحلیل بپردازد.)

3-   ایجاد توانایی اظهار‌نظر در جمع( بیشتر دانش‌آموزان از این‌که در کلاس اظهار نظر کنند، می‌ترسند.)

4-   تقویت توانایی انتقاد پذیری (به شرطی که انتقاد به معنای عیبجویی و ایراد گرفتن نباشد)

5-   ایجاد و تقویت توانایی مدیریت و رهبری در گروه( در این روش یک نفر بعنوان مدیر گروه انتخاب می‌شود که وظیفه‌اش زمانبندی و هدایت بحث است.)

6-    تقویت قدرت بیان و استدلال.(در این روش اکثر دانش‌آموزان فعال هستند، ساکت نمی‌نشینند.)

7-   تقویت قدرت تجزیه تحلیل و تصمیم‌گیری

8-   آشنایی با روش کسب اطلاعات و حل مسائل

9-   ایجاد رابطه مطلوب اجتماعی

مراحل اجرا:

مرحله اول: آمادگی و برنامه‌ریزی

1-   انتخاب موضوع: موضوعات و عناوین روش بحث گروهی و ارتباط آنها با هدفع باید در قالب کلمات و جملات صریح و روشن بیان شود.

2-   فراهم کردن زمینه‌های مشترک: قبل از شروع بحث گروهی، لازم است سطح اطلاعات شاگردان درباره موضوع یکسان شود.

3-   تعیین نحوه آرایش شبکه‌های ارتباطی: ترتیب قرار گرفتن و نشستن فراگیران، در نوع ارتباط موثر است.

-        رهبر گروه

-        شاگردان

-        شخص مهمان

-        ناظر یا ارزیاب

مرحله دوم: روش اجرای بحث گروهی

1-   وظایف معلم در روش بحث گروهی: الف- فراهم کردن امکانات. ب- شرکت در بحث: معلم موظف است در شروع بحث، تحت عنوان مقدمه هدف و ضوابط بحث گروهی را شرح دهد و باید نقش خود را در جریان بحث تا حد یک شنونده کاهش دهد. ج- کنترل و هدایت بحث

2-   وظایف شاگردان در جریان بحث گروهی: معلم باید نقش شاگردان را بدقت به آنان بیاموزد. شاگردان باید درباره موضوع از قبل، مطالعه کنند وسط حرف دیگران نپرند. با یکدیگر صحبت نکنند، کاملا به صحبتهای دیگرات گوش کنند، انتظار نداشته باشند که نظر آنها حتما پذیرفته شود.

محاسن و محدودیت‌های روش بحث گروهی

الف) محاسن

1-   سهیم شدن در عقاید و تجربیات یکدیگر(دانش‌آموزان)

2-   تقویت حس همکاری و احساس دوستی

3-   ارزیابی افراد از خود

4-   تقویت اعتماد به نفس و پرورش روحیه نقادی

5-   تقویت قدرت مدیریت و رهبری فراگیران

6-    تقویت قوه استدلال و اندیشه و نظم‌بخشی به افکار

ب) محدودیتها

1- این روش برای کلاسهای پر جمعیت قابل اجرا نیست

2-برای شاگردان دوره ابتدایی مناسب نیست

3-   روش اجرای آن بسیار مشکل است و به مهارت احتیاج دارد.

تا به حال از این روش استفاده نموده اید؟ کدام واحد درسی را به این شیوه تدریس کرده اید؟