اسکلت بدن از تعداد زیادی استخوان تشکیل شده است که دارای شکل و اندازه های متفاوت هستند.
رشد استخوان ازجنین مادرشروع شده وتا زمانیکه رشد انسان کامل نشده است همچنان ادامه دارد.
قد و قامت انسان هنگامی که متولد می شود به صورت عادی درحدود نیم متر درازا دارد و در 20 سالگی قد انسان به تقریبا سه برابر قدش درهنگام تولد می رسد .
دربدن ما غده هایی وجود دارد که غده های ترشح کننده داخلی نامیده می شوند ورشد بدن ما را نظم وترتیب می بخشد.
هیپوفیزنام یکی ازغده های درون بدن است که درگردن قرارگرفته است و باعث رشد استخوان ها می شود. اگرزیاد کارکند رشد بازوها و پاها و دستها بزرگ و کشیده خواهند شد برعکس درصورتی که غده هیپوفیز به خوبی و به طرز مناسبی فعالیت ننماید قد و قامت انسان بلند نخواهد شد و انسان کوتاه قد می شود
چون انسان درحدود سن 22 سالگی ازلحاظ جنسی بلوغ کامل می یابد رشد اندامش متوقف می شود و فعالیت غده های استخوان ساز کم کم متوقف می شود.
پس از25 سالگی هنوزهم رشد بدن انسان به صورت آرام و خیلی آهسته ادامه پیدا می کند لیکن درحدود 35 تا 40 سالگی به اندازه نهایی خود خواهد رسید و بیش ازآن رشد نخواهد کرد.
علل کوتاهی قد
دو علت شایع برای کوتاهی قد وجود دارد. علت اول کوتاهی قد
ژنتیک است. در این حالت کودک قد کوتاه است زیرا پدر و مادر کوتاه قد
بوده‌اند. در این کودکان رشد طبیعی است و سن استخوانی کودک نسبت به سن
تقویمی عقب نیست. سن استخوانی در واقع نشان دهنده سن بیولوژیک واقعی کودک
است. به عنوان مثال اگر کودکی 10 ساله، سن استخوانی هفت تا هشت ساله داشته
باشد نشان دهنده یک اختلال یا بیماری در کودک است. کم کاری تیروئید، کمبود
هورمون رشد، سوءتغذیه و بیماری‌های دستگاه گوارش می‌تواند عامل عقب افتادن
سن استخوانی نسبت به سن تقویمی کودک باشد. دومین علت شایع کوتاهی قد، تاخیر
سرشتی در رشد است.
در این کودکان از سن دو سالگی کوتاهی قد دیده
می‌شود و این در حالی است که پدر و مادر کوتاه قد نیستند. سرعت رشد کودک در
سال تقریبا طبیعی است ولی سن استخوانی عقب است. در واقع قد کودک برای همان
سن استخوانی مناسب است، ولی نسبت به سن تقویمی، کوتاه است. بلوغ در این
کودکان با تاخیر همراه است. علاوه بر این دو علت شایع، علل دیگر مانند
بیماری عمومی، مانند سوءتغذیه، کمبود ویتامین‌های D و کلسیم که موجب نرمی
استخوان می‌شوند، بیماری سلیاک که به حساسیت به پروتئین گندم منجر می‌شود،
بیماری‌های مزمن مانند کم‌خونی، بیماری‌های التهابی و... نیز می‌توانند
موجب کوتاهی قد شوند.
پزشک پس از اندازه گیری معیارهای اصلی رشد شامل قد، وزن و نسبت بخش بالا تنه بدن با بخش پایینی بدن، توجه به آناتومی ظاهری بدن و معاینه عمومی در صورت دیدن انحراف از این معیارها و همچنین قد زیر منحنی ۱۰ درصد اقدام به گرافی مچ دست کرده سن استخوانی را تعیین می کند و در صورت لزوم با انجام آزمایش هایی به شما می گوید که فرزند شما در محدوده دو الگوی رشد طبیعی «فامیلی یا سرشتی» که نام برده شد قرار دارد یا خیر و دستورها و توصیه های لازم غذایی و دارویی جانبی را به شما ابلاغ می کند.
ولی اگر در بررسی ها مشکوک به مشکلات هورمونی بود اقدام به انجام آزمایش های هورمونی از قبیل هورمون رشد، تیرویید، غدد فوق کلیوی کرده و گاه نیز با مشاهده ناهنجاری های ظاهری بررسی های ژنتیک به عمل آورده و اقدامات لازم برای پیشگیری از توقف رشد کودک که به کوتاه ماندن وی منجر می شود، صورت می گیرد. اهمیت این آزمایش ها در این است که چنانچه اختلال عمل غدد داخلی به کوتاهی قد منجر شود، درمان شروع می شود.
به همین جهت سرعت کار در تشخیص این مشکل نقش بسیار مهمی در دست یابی به ارایه راه حل مناسب است. البته به یاد داشته باشیم که بلوغ پیش رس نیز می تواند به کوتاهی قد منجر شود. نشانه بلوغ پیش رس در دخترها ظاهر شدن علایم بلوغ پیش از ۸ سالگی و در پسرها شروع علایم بلوغ قبل از ۹ سالگی است. در صورت ظاهر شدن نشانه های بلوغ در کودک که دچار افزایش قد در مدتی کوتاه و بلند قدی نسبت به هم سالان خود شده می توان نگران بلوغ پیش رس شد، لذا در صورت مشاهده علایم بلوغ پیش رس باید سریع به پزشک کودک خود مراجعه کنید تا با انجام گرافی مچ دست و تعیین سن استخوانی او و در صورت لزوم آزمایش های هورمونی و گرفتن تصمیمات لازم پزشکی جلوی پیشرفت سریع بلوغ و کوتاهی قد ناشی از آن را بگیرید.
منابع:
http://www.suboot.org.af/2010-12-28-13-04-06/62-2010-12-28-12-43-49/4859-2011-09-11-13-20-46.html
http://mahingooli.persianblog.ir/tag
http://www.koodakaneh.com/MedicineNews.aspx?new=235
http://www.beytoote.com/baby/hygienebaby/length-children.html
